Data

Moroi ba Wikipedia
Ngawalö data ba li Inggris

Lafotöi data gofu hadia ia zi tobali tanömö informasi simane fa'oya, fa'anau, fa'awakha, ha'ökhö tefaböbö ia, hamega tefakhai ia, waö-waö te'oguna'ö ia, btn. Duma-dumania data zowanua sambua banua (li Indonesia penduduk) ya'ia da'ö ha'uga niha, ha'uga ngambatö, ha'uga ndraono, ha'uga zekola, ha'uga zohalöŵö ba danö ba ha'uga zohalöŵö ba gödo, btn.

Si to'ölönia oi la'oguna'ö data andrö ba wangerai soguna ba nifotöi statistik simane statistik sambua desa niŵaö da'ö yaŵa.[1][2][3]

Data tola te'owuloi ia faoma fangerai nifotöi sensus ba tola göi te'owuloi ia otomatis mangoguna'ö gofu hadia nisura niha ba internet. Duma-dumania tola lafazökhi statistik zangoguna Facebook, la'oguna'ö data si no isura sangoguna andrö: heza toröi ia (li Indonesia alamat), heza sekola ia, hamega tumbu ia (moroi ba nisura sanandrösa ba luo wa'atumbu ma ulang tahun), haniha oi zi fariawö khönia, btn. Töra moroi ba da'ö i'ila Facebook hadia nösi dödö zangoguna, töra moroi ba niha andrö samösa. Hana? Börö me tola ifazökhi statistik zangoguna andrö Facebook: hadia duria sasese i'omasi'ö (na ihöndrögö hagu Like), hadia tuho huhuo somasi ia (na isura wanemali nifotöi komentar), hadia gö omasi'önia (na i'oroma'ö foto ngawalö gö ni'ania), btn. Da'ö wa so zanguma'ö, i'ila samösa niha Facebook töra moroi khö ndrongania samösa. Tola falimo samösa niha khö niha bö'ö bahiza lö tola falimo data-nia si no i'owuloi Facebook ba fefu ngawalö media sosial bö'ö simane Instagram, Snapchat, Telegram, WhatsApp, YouTube, btn.

Börö me data simane andre no data si tefaböbö khö zi samö-samösa niha, sasese lö la'ila niha bö'ö, ha niha sangoguna'ö ya'ia, andrö wa asese latötöi ia göi data pribadi ba li Indonesia. Fefu zi fakhai ba data pribadi andre lafotöi ia privasi, data sinangea ha i'ila niha andrö samösa ba si lö sökhi na tefazaewe ia ba niha sato. Na lö'ö ba tola la'oguna'ö data pribadi andrö niha bö'ö ba wangobousi döi niha andrö.

Töra moroi ba da'ö tola göi la'oguna'ö data pribadi andrö ba wamawu'a zöndra niha ma labe'e ena'ö faduhu dödöra ba sambua hadia ia ba zi lö la'ila. Duma-dumania no ifalua da'a perusahaan Cambridge Analytica ba wame'e ena'ö möna samösa calon ma sambua partai ba zi sambua pemilu (faigi zanandrösa ba skandal Cambridge Analytica ba gahe zura Mark Zuckerberg). Ba lö la'ila sangoguna ba Facebook wa no ibulö'ö zöndrara Cambridge Analytica.

Andrö moguna sibai wa larorogö nifotöi privasi andre ba ya böi i'oguna'ö ia perusahaan teknologi simane Facebook ba wangalui hare.

Paket data[bulö'ö | bulö’ö kode]

Fogambaraini teknologi wama'ohe'ö sambua dokumen faoma ndrulu Wi-Fi sanörö angi

Ba Indonesia asese göi la'oguna'ö wehede data ma zui paket data ba wamotöi ngawalö hadia ia zanörö moroi ba Internet lumalö ba HP-da. Data andre tenga ngawua zinura si so ba garate ia, bahiza data digital, eluahania ni'irö'ö komputer si tola lafa'ohe'ö ba latema he faoma zinali elektronik nifotöi kabel ma zui faoma ndrulu elektronik sanörö angi, simane nitemada faoma HP-da ma zui faoma laptop si no mufakhai ba Wi-Fi.

Gambara ndrulu li simane na fahuhuo ma na manunö ita

Si to'ölönia lafakhai sambua komputer ba komputer bö'ö faoma tali elektronik nifotöi kabel ena'ö tola tafa'ohe'ö sambua data simane dokumen. Ba wama'ohe'ö data simane so göi teknologi bö'ö nifotöi Wi-Fi ma zui 3G, 4G, 5G, btn. Ba wama'ohe'ö data, i'oguna'ö teknologi andre tenga kabel bahiza ndrulu elektronik sanörö angi, ba börö da'ö lö oroma hörö. Lafotöi ia ndrulu (li Indonesia "gelombang", li Inggris "wave") börö me fofanönia to'ölö lagambaraini hulö zimane ndrulu ba nasi.

Data nifa'ohe'ö faoma ndrulu andrö no labagi-bagi ia tobali nifotöi paket sigide-ide (tola tafaomagö ia khö niha sama'ohe'ö hadia ia khö niha bö'ö ba kantor pos, ena'ö böi talafo abua ba ebua, labagi-bagi ia tobali mato ha'uga "paket" sigide-ide). Na no ofeta ia ba nahia sinangea manema ya'ia, lafatohu zui ngawalö paket sigide-ide andrö tobali sambua paket sebua. Faoma sambua program komputer "labokai" paket andrö ba "labaso" nösinia, irege tola tabaso ia na nisura ia, ma zui tafaigi ia na gambara ma video ia. Andrö mbörö wa asese latötöi data simane paket data.

Umbu[bulö'ö | bulö’ö kode]

  1. "Data vs Information - Difference and Comparison | Diffen". www.diffen.com (ba li Inggris). Mufaigi me 2018-12-11. 
  2. OECD Glossary of Statistical Terms. OECD. 2008. hlm. 119. ISBN 978-92-64-025561. 
  3. "Statistical Language - What are Data?". Australian Bureau of Statistics. 2013-07-13. Arsip moroi versi asli irugi 2019-04-19. Mufaigi me 2020-03-09. 
Sura andre awena börö zura nasa. Moguna munönö ba mubönökhi nösinia.
Wikipedia no halöŵö nifalului zato.
Tolo Wikipedia ba wanohugö wanura ya'ia, na so khöu onönöta nösi. Saohagölö.