Tödö Niha Miserayi

Moroi ba Wikipedia
Buku zi mate niha Miserayi sanau sibai, ni'oroma'ö ba zi sambua museum

Tödö no tuho wa'auri ba wangera-ngera niha Miserayi. Börö da'ö na mate khöra niha, laheta fefu galakhaö simanö göi guto, ha tödö niröira. Awena dania labe'e khönia dalu-dalu falö obou, lalöŵösi ba labe'e bakha ba lewatö sebua. Tödö andre dania zi fao khö zi mate ba wofanönia irugi wa'auri si lö aetu.

Sura zi mate[bulö'ö | bulö’ö kode]

Tetutunö zanandrösa ba dödö andre awö lala sanau ba safökhö nitörö niha si mate irege irugi wa'auri si lö aetu ba sambua pameran nifa'anö British Museum, London, me 2010. Labe'e döi pameran andre "Book of the Dead", eluahania sura zi mate (töi safönunia Journey through the afterlife: ancient Egyptian Book of the Dead).[1]

Te'oroma'ö ba pameran andre sambua mbuku sanau sibai sanutunö lala nitörö niha Miserayi i'otarai wa'amate irugi wa'auri si lö aetu. Sindruhunia tenga buku da'a, ba hiza no sambua gölu-gölu garate sanau sibai (37 meter wa'anau).

Bakha ba mbuku andrö tesura fefu ngawalö zi lö tola lö'ö tetöngöni sagötö wofanö ba lala andrö awö ngawalö wangandrö (li Indonesia mantra) si lö tola lö'ö mutötöi ena'ö tola tetimbagö khö zi mate andrö fefu wa'alakha ba lala, ena'ö tola itörö wanguhuku safuria ba tola irugi wa'auri si lö aetu.[2]

Famatimba[bulö'ö | bulö’ö kode]

Sambua zahöli dödöda moroi ba pameran andrö ya'ia fa'auri aefa wa'amate ba hewisa wamaigi niha Miserayi wa'auri aefa wa'amate andrö. Molo'ö niha Miserayi so lala sanau sibai nitörö niha si mate fatua lö irugi wa'auri si lö aetu, ba no afönu lala andrö fama'ala. Na te'ala ia ba lala andrö ba lö dania irugi wa'auri si lö aetu.[2]

No fakhili-khili konsep simane ba konsep alitö fangehao bakha ba tradisi wa'anihakeriso (li Indonesia api pencucian, li Inggris purgatory). Molo'ö famati niha Keriso, me mate ia, möi Yesu ba mbanua niha tou, ba moroi ba da'ö maoso ia.[3] Simanö göi niha samati khönia na mate ira, latörö mbanua niha tou andrö. Andrö wa to'ölö mangandrö niha samati sauri nasa, ena'ö tola aefa niha si no mate moroi ba galitö fangehao ba mbanua niha tou andre.[4]

Ba hiza sabölö ahöli dödöda ya'ita Ono Niha ba pameran andrö ya'ia lala wolöwö boto zimate (li Inggris mummification). Si lö tola lö'ö muröi dödö, me da'ö duho wa'auri niha, sondrugi fa'auri si lö aetu. No fakhili sibai ia ba wamaigi Nono Niha duho wa'auri. Tödö no tuho gofu hadia ia ba wangera-ngera Nono Niha. Duma-dumania na lamane ba dödögu (li Indonesia saya berpikir), eluahania fangera-ngera niha; na lamane abu dödögu (li Indonesia sedih), eluahania si sambua niha, tenga ha tödö ma atenia bakha.

Möi darua Nono Niha ba wamaigi British Museum me 15 Augustus 2015. Furira, yaŵa mbawandruhö, oroma mbalö geu moroi ba mbawandruhö gosali moroi ba mbanua Gaberahamo. Tola taŵaö wa no asese itörö-törö barö mbalö geu andrö Aberahamo ero möi ia mangandrö bakha ba gosali

Ba wama'anö mboto zimate khöra, laheta ba latibo'ö fefu galakhaö sedöna obou (simanö göi guto) ira niha Miserai. Ha tödö niröira. Hulö na laŵa'ö, tenga uto duho wa'auri ba hiza tödö. Tenga uto, ba hiza ha tödö zame'e ena'ö tola itörö mbanua tou niha si mate ba irugi wa'auri si lö aetu!

Si manö göi ba Danö Niha. Laŵa'ö "ba dödögu" Ono Niha na mangera-ngera ira, na la'oguna'ö gutora (ba li Indonesia menurut pertimbangan saya). Laŵa'ö "hewisa ba dödöu?" na la'andrö mbua gera-ngera niha bö'ö (li Indonesia bagaimana menurut pendapatmu?).[2]

Eluahania tödö no salahi niha ma'afefu. Tödö tenga ha salahi gera-era, ba hiza salahi fefu zi fakhai ba khögu: era-eragu, haratogu, amuatagu, bualagu ba tanö bö'önia na. Aefa mohalöŵö ira lamane Ono Niha erege dödögu, ba hiza tödö ba da'e no salahi mboto ba noso ma'afefu. Abu dödögu laŵa'ö nasa, hulö na ha tödöra zorasoi. Ba hiza ba da'a göi boto ba noso ma'afefu zabu tödö.

Börö da'ö so sambua hikaya ba Danö Niha sotöi Hikaya Dödö Hia. Tuada Hia no mate, lö auri ia sa'ae. Ba hiza molo'ö hikaya andrö auri nasa Duada Hia ba gotaluada ba dödönia si so bakha ba mboto-boto. Lö aetu mangera-ngera dödönia andrö ba ibe'e mene-mene awö degu-degu khöda ya'ita sauri.[5]

Si manö göi ba niha Keriso, töra-töra bakha ba Gereja Katolik, so sambua hada nifotöi devosi Hati Kudus Yesus.[6] Molo'ö devosi andre, heŵa'ae no manahae Keriso ba zorugo, lö aetu fao ia awöda ba lala wa'aurida si ero ma'ökhö, faoma tödönia si fao-fao khöda bakha ba Gerejania, same'e mene-mene ba degu-degu khöda.

Lö ta'ila na so khai-khai lala wamaigi Nono Niha sanandrösa ba dödö andre ba konsep niha Miserayi andrö. Ba hiza ta'ila wa ha niha sowaö-waö faoma tödönia tola musindro faoma högö tanö yaŵa ba ahe tanö tou. Ha tödö, si so ba gotaluara högö ba ahe, zi tobali salahi fefu niha, boto ba nosonia.

Umbu[bulö'ö | bulö’ö kode]

  1. What is a Book of the Dead?, britishmuseum.org (22/09/2010), mufaigi me 20/04/2023. (Li Inggris)
  2. 2,0 2,1 2,2 Tödö orang Mesir kuno dan orang Nias (SdNMT 3) Archived 2020-06-11 at the Wayback Machine, niasonline.net (16/12/2010), mufaigi me 20/04/2023. (Li Indonesia)
  3. Faigi wangandrö Tuho wamati nitötöi niha samati ba wangowasaini Luo Zo'aya ero migu.
  4. Catechism of the Catholic Church, 1030, mufaigi me 20/04/2023. (Li Inggris)
  5. Tödö Hia Walangi Adu Archived 2020-06-11 at the Wayback Machine, niasonline.net (08/05/2008), mufaigi me 20/04/2023. (Li Indonesia)
  6. Devotion to the Sacred Heart of Jesus, newadvent.org, mufaigi me 20/04/2023. (Li Inggris)