Singo
Singo (Singa) Rentang fosil: Pleistosen
| |
---|---|
![]() | |
Klasifikasi ilmiah | |
Kingdom: | Animalia |
Filum: | Chordata |
Kelas: | Mammalia |
Order: | Carnivora |
Famili: | Felidae |
Genus: | Panthera |
Spesies: | P. leo |
Nama binomial | |
Panthera leo Linnaeus, 1758
| |
Subspesies | |
![]() |
Singo, utu ndru'u si manga nagole, sebua moroi ba mao, ba simatuania awe'e-we'e mbu ba högö ofeta mbawania. Ba li Indonesia no la'ila döinia faoma fanötöi; Singa töi ilmiahnia Panthera leo sifao ba gangolifa gurifö felidae ngambatö sifagölö ba Mao. Utu ndru'u andre, lö hadöi ba Danö Niha, i'otarai tefaro niha ba da'a, lö hadöi irai so Zingo andre. Singo soya tesöndra ba Afrika ba so ösa ba India. Singo urifö sauri ba ngawawa. Sito'ölönia so zimatua ba si alawe. Ngawawa da'a mozago nahia sifasui ya'ira. Döfi zingo andre ikhamö ba zi 10 fakhe ofeta 15 fakhe ba nahia si so ya'ira, fabö'ö zi so ba naha nifaliaro (penangkaran) tola ikhamö ba zi 20 fakhe. Singo sawuyu-wuyu zabölö mamadöni famatörö ngawawara moroi ba zingo si no atua. Itaria singo sawuyu ma'ifu la'a nono zingo si no atua.
Singo si alawe, abölö tagia ba wangalui "ö" moroi ba zingo simatua ha sombaloi na no so gö ni ra'u zingo si alawe. Hiza, singo simatua andre, no lafarisayoi wa abölö ia moroi ba gangolifa mao sebua si no oi la'ila niha, ha ya'i singo andre, abua ma'ifu khönia wanöi ba hogu geu simane sito'ölö lafalua mao side-ide. Singo simatua, so khönia mbu sawe'e-we'e ba högö ofeta mbawania, moguna ba wanaha ngawalö zedöna mondra'u ya'ia na so nudu.
Mao sebua tanöbö'ö, simane citah faoma macan tutul ma zihulö mao kara, ide-ide ma'ifu mbotora moroi ba zingo andre. Hewa'ae tefa'aso ira moroi ba ngawawa zifagölö ba Harimo, hiza singo lö omasi ira nidanö, fabö'ö ira harimo somasi sibai ba zi so idanö.
Subspesies[bulö'ö | bulö’ö kode]
Me mböröta, singo andre auri ba Afrika, Eropa, Timur Tengah ba tesöndra göi ba India. Na iada'a ngawawa zingo, ha ba zima'ifu ba India faoma Afrika. Alua da'a börö wealu soya nifalua niha ba wanga'i uli zingo.
Subspesies sauri ofeta ma'ökhö[bulö'ö | bulö’ö kode]
- Panthera leo krugeri
- Habitatnya di daerah Afrika Selatan.
- Panthera leo bleyenberghi
- Habitatnya di daerah Kongo, Zimbabwe, dll.
- Panthera leo massaieus
- Habitatnya di daerah Tanzania, Kenya.
- Panthera leo persica
- Habitatnya di daerah India.
- Panthera leo senegalensis
- Habitatnya di wilayah Senegal.
Töi-töi Mbanua[bulö'ö | bulö’ö kode]
Singo andre ba li Indonesia Singa la'oguna'ö sitobali töi mbanua. Simane duma-duma nisura ba da'a tou:
Fa'auri Zingo (Kehidupan)[bulö'ö | bulö’ö kode]
Singo ngawawania ba ndru'u. Auriföa da'a tefaogö ba ngafu noktural, ba zi 20 jam, tola manö tolea-lea ba gara ma barö geu sadawa-dawa. Ero ngawawa zingo, simatua so ba zi 1-6 nga'eu wa'oya, si alawe ba zi 4-15 nga'eu. Ba zi sambua ngawawa so ba zi 20–400 km2. Na ahori atö göra, singo si alawe, ba zima'ö-ma'ökhö da'ö, la'anöröi gatua ba zi fasui si so ira, ba wangalui gö, faoma ba wangebolo'ö nahia sitola manaro'o ira. Halöŵö zingo si matua, lahatö'ö ira ba zifasui nahia zi alawe ba zago. Fa'abölö wagohisa zingo andre ikhamö fa 58 km/jam.
Ö zingo, asese la'alui zi so nagole fa'abua gahuluara ndrege ba zi 50–500 kg. Baero da'ö, na so gurifö side-ide simane fofo, ma sanana talu ba danö, itaria la ra'u ba wa'atosasa walö hadöi ö. Mangalui gö zingo, ya'ia da'ö ba zi bongi, na abölö atö ndru'u, ba zima'ökhö lalau mondra'u ö. Simanö waö-waö wa'auri zingo andre. Na no tera'u göra nira'u zi alawe, hiza singo simatua zabölö oya manga.
Umbu[bulö'ö | bulö’ö kode]
Khai-khai Baero[bulö'ö | bulö’ö kode]
- (Li Inggris) Animal Diversity: Panthera leo (lion)
- (Li Inggris) African Wildlife Foundation: Lion
- (Li Inggris) Biodiversity Heritage Library: Felis leo
- (Li Inggris) Biodiversity Heritage Library: Panthera leo