Diponegoro

Moroi ba Wikipedia
Pangeran Diponegoro
Gambara Diponegoro (Lukisan Pangeran Diponegoro)
TumbuRaden Mas Antawirya
11 November 1785
Ngayogyakarta Hadiningrat
Mate8 January 1855(1855-01-08) (ndröfi 69)
Makassar, Hindia Belanda
Burial placeKampung Melayu, Wajo, Makassar, Sulawesi Selatan
TitleSultan Abdul Hamid
Pangeran Harya Dipanegara
DongaRaden Ajeng Ratu Ratna Ningsih
Satuania
Tehöngö ia börö

Diponegoro ma Pangeran Diponegoro (töi safönu Bendara Pangeran Harya Dipanegara ma töi ba wa'atumbu Raden Mas Antawirya) no samösa moroi ba gotalua ndra nifotöi pahlawan nasional Republik Indonesia. Tumbu ia me 11 November 1785 ba me 69 fakhe ia ba mate ia ba Makassar me 8 Januari 1855. Tehöngö Diponegoro andre börö me tobali ia sondrönia'ö ba wasuwöta wolaŵa Hindia Belanda ba danö Jawa 1825-1830. Andrö göi tehöngö ia faoma töi Pangeran Diponegoro. Ba wasuwöta andrö oya mate niha: arakhagö 200.000 niha Jawa, 7.000 niha soroi ba danö bö'ö ba Indonesia ba 8.000 zaradadu Hindia Belanda. Molo'ö fangerai töra 25 juta Gulden okhöta safufu nifotöi materi.

Fa'a'iraono ba fa'ebua-bua[bulö'ö | bulö’ö kode]

Tumbu Diponegoro ba Yogyakarta me 11 November 1785. Inania sotöi R.A. Mangkarawati no samösa donga ba zinga (li Indonesia selir, li Jawa garwa ampeyan) moroi ba Pacitan. Töi namania Gusti Raden Mas Suraja, si tobali dania Hamengkubuwana III.[1] Töi ba wa'ide-idenia ya'ia da'ö Bendara Raden Mas Mustahar, ba hiza furi hö lakaoni khönia Bendara Raden Mas Antawirya.[2] Bakha ba agama Islam lakaoni ia Abdul Hamid. Me tedou mbosi namania Bendara Raden Mas Antawirya labali'ö ia samösa pangeran nikaoni Bendara Pangeran Harya Dipanegara.

Me no sa'ae ebua-bua ia, ba omasi sibai namania na tobali ia razo, ba hiza lö omasi ia ifönui dötönafö namania, me ibe'e tahinia, wa inania tenga donga razo, ba wangera-ngerania sa börö me tebai ia wangai noro tobali razo.[3]

Ba ginötö da'ö tefaogö Pangeran Diponegoro ba gangolifa niha sonekhe, satua-tua, soya mombaso, ba ere si fakhai ba huku agama Islam-Jawa.[1] Hiza, Pangeran Diponegoro andre, abölö adöni dödönia ba ngawalö zi fakhai ba agama moroi ba zi fakhai ba wamatörö gödo razo (li Indonesia keraton). Tenga ba keraton toröi Pangeran Diponegoro. Andrö toröi ia ba Tegalrejo, sambua mbanua sahatö ba mbanua gawenia (li Jawa eyang buyut putri) sotöi Gusti Kangjeng Ratu Tegalrejo, donga razo Sultan Hamengkubuwana I[3]

Awena tö adöni dödönia ba keraton, me lafili ia tobali samösa moroi ba gotalua ndra sosalahini (li Indonesia anggota perwalian) ba wotundreheni ngawalö halöŵö Sultan Hamengkubuwana V (1822). Lö ara. ha awena tölu fakhe, no tobali ia solohe tanga Hamengkubuwana V, heŵa'ae sanundreheni halöŵö ero ma'ökhö, ya'ia zotöi Patih Danureja IV faoma Residen Belanda. Hiza lö fao dödö Pangeran Diponegoro ba lala wamatörö da'a, irege ifa'ema wa lö fao dödönia andrö.[3]

Fa'auri[bulö'ö | bulö’ö kode]

Molo'ö nidunö-dunö Pangeran Diponegoro andre omasi-masi monganga afo, moroko sigaret Jawa nifagaölö awö wa oya i'irö'ö gana'a ba ilau mokabu. Ba naha wangandrö nifotöi semedi ba Selorejo, oya itanö mbunga, bulugeu awö sinanö sowua. Baero da'ö ba nahia andre ifaliaro gi'a, bo'ole ba fofo tekukur, buaya ba harimo. Pangeran Diponegoro samösa no niha somasi sibai wemanga roti nibogö (li Indonesia roti bakar) awö gowi Balanda (li Indonesia kentang Belanda) sasese ifaruka faoma lada ba karufu gowirio (li Indonesia keripik singkong).[4]

Umbu[bulö'ö | bulö’ö kode]

  1. 1,0 1,1 "Memenuhi Ramalan Pangeran Diponegoro". Historia (ba li Indonesia). Arsip moroi versi asli irugi 2022-08-27. Mufaigi me 28-08-2022. 
  2. Raditya, Iswara N. "Intrik Keraton dan Misteri Kematian Sultan Hamengkubuwana IV". tirto.id (ba li Indonesia). Mufaigi me 28-08-2022. 
  3. 3,0 3,1 3,2 {{Cite web|url=https://tagar.id/pangeran-diponegoro-komandan-perang-jawa%7Ctitle=Pangeran Diponegoro Komandan Perang Jawa|last=|first=|date=2017-12-23|website=Tagar.id|language=id|access-date=28-08-2022}
  4. "Tujuh Kebiasaan Pangeran Diponegoro yang Belum Diketahui Banyak Orang". Historia.id (ba li Indonesia). Mufaigi me 2020-03-20. 
Sura andre awena börö zura nasa. Moguna munönö ba mubönökhi nösinia.
Wikipedia no halöŵö nifalului zato.
Tolo Wikipedia ba wanohugö wanura ya'ia, na so khöu onönöta nösi. Saohagölö.