Afasi

Moroi ba Wikipedia
Afasi si no tola lahalö mbuania, nibalö botoŵa soguna ba niha, simane tandraya ba tanöbö'önia

Afasi andre ba Danö Niha, ya'ia da'ö sinanö sotöla, si fao ba ngenaoli geu, ba buania afusi morozi-rozi si tola tobali ösi dandraya ma kaso. Fanötöi ya'ia ba li Indonesia, Kapas nihalö moroi ba wehede Sanskerta nitötöi faoma; karpasa[1]) ya'ia da'ö buania safusi sibai si so hunö sa ngawalönia simane Gossypium (sasese latötöi sinanö afasi, tanaman kapas), du'u moroi ba danö tropika faoma subtropika. Ba hulo Ambon afasi andre fanötöi ya'ia aha, na ba wehede Banda Maluku lamane; karamboa. Töla gafasi ba Danö Niha, fabö'ö ma'ifu moroi ba zi so ba gambara andrö, motöla zihulö geu tanöbö'ö.[2]

Rozi-rozi mbua gafasi, no sambua mbotoŵa soguna sibai sitobali tuho ba naha wangahaogö nukha ma ba li Indonesia lamane industri tekstil. Hiza rozi-rozinia si sökhi labali'ö bana ba da'ö zitobali nukha ni'oguna'ö niha ba zisagörö ulidanö irugi ma'ökhö. Nihalö moroi ba rozi-rozi gafasi andre, da'ö zi no la'ila niha nukha nifotöi katun (banania faoma nukhania). Nukha katun nifazökhi moroi ba gafasi, tetötöi ia moroi ba li Arab قطن, ‘qutun’ mazui ‘kutun’,[3][4] ni'onukha sitobali fo gambaraini wa nifake andrö, nukha salösö. Afasi andre, tebörötaigö la'oguna'ö ia niha, ba zi 7.000 fakhe si lalö si no la'ila wa sambua rozi-rozi nukha fondrege satua ba zi sagörö ulidanö.

Rozi-rozi gafasi sambua mbotoŵa soharago, me ha 10% moroi ba wa'abuania (bruto) zi lö te'oguna'ö ba wombali'ö ya'ia bana ma nukha. Na atö tawö-tawö (lemak), protein, lilin, ba tanöbö'önia nitibo'ö, sitoröinia ya'ia da'ö polimer selulosa murni ba sifao khönia. Selulosa ba da'a tefa'oli irege mame'e fangaro ba rozi-rozi gafasi, fa'abataha ma durabilitas, faoma fo döni idanö ma böböi si no tobali fa'adöni dödö niha samake ya'ia. Sangahaogö nukha ma Tekstil sangoguna'ö afasi sitobali tuho nukha ni'ehaogö, la'ehao sitobali nukha sawe'e-we'e sitola fangaukhu mboto niha ba wa'okafu.

Tuho Gafasi (Sumber utama)[bulö'ö | bulö’ö kode]

Tuho gafasi nibali fangalui, so 4 ngawalö Gossypium, ya'ia da'ö;

Fangahaogö Gafasi (Produksi)[bulö'ö | bulö’ö kode]

Faneu mbua Gafasi ba Texas.

Iada'a afasi andre no oi la'ehaogö niha ba danö sebua simane; Eropa, Asia, Afrika, Amerika, faoma Australia, lahalö mbua gafasi moroi ba gafasi nitanö nifaliaro niha irege oya manga'asogö khönia fiber. Ba ndröfi si 2002, afasi andre no latanö ia ba zi 330.000 km² ba kabu, 47 miliar pon gafasi sataha, ni erai mbölinia irugi ba zi 20 miliar dolar AS ni tanö ba ndröfi da'ö.

Fangoguna'ö (Kegunaan)[bulö'ö | bulö’ö kode]

Rozi-rozi gafasi no sambua duho wangahaogö bana faoma nukha ba Indonesia.[5] Ba da'a tou so ha'uga ngawalö zifakhai ba rozi-rozi gafasi:[5]

  1. Fa'anau rozi-rozi (Panjang serat) : 20 - 30 mm
  2. Na lasu'a ba wa'esolo (Diameter) : 14 - 16 mm
  3. Fa'aro rozi-rozi (Kekuatan serat) : 45 kg/mm2
  4. Fa'aro sito'ölö (Kekuatan rata-rata) : 5,3 mN/tex
  5. Mulur : 7,2 %
  6. Fa'alösö (Kehalusan) : 2,0 ng/cm

Sitobali onönöta moroi ba nahia wangahaogö nukha, afasi andre la'ehaogö sitobali u'ö wama'ala i'a, fo tafi lölö kofi, tendra, ba fo fasafi otalua mbuku. Kefe China ba mböröta sibai la'ehaogö moroi ba fiber kapas, ba simanö göi gefe dollar AS iada'a. Nukha Denim sasese la'oguna'ö ba olahraga nukha si durable, lafazökhi moroi ba gafasi.

Umbu[bulö'ö | bulö’ö kode]

  1. James A. B. Scherer, Cotton as World Power
  2. Crawfurd, John (2017). Sejarah Kepulauan Nusantara: Kajian Budaya, Agama, Politik, Hukum dan Ekonomi. 1. Diterjemahkan oleh Zara, Muhammad Yuanda. Yogyakarta: Penerbit Ombak. hlm. 318. ISBN 9786022584698. 
  3. Ismail ibn Hammad al-Jawhari, "Al-Sihah", 1000 M
  4. Ibn Manzur, "Lisan Al-Arab", 1290 M
  5. 5,0 5,1 Musaddad, M.A. 2007. Agribisnis Tanaman Rami. Jakarta. Disadur dalam Yan Orgianus (2008) "Rekayasa Model Bagi Hasil dan Risiko Pembiayaan Usaha Pengolahan Tanaman Rami dengan Pola Syariah" Mimbar : Jurnal Sosial dan Pembangunan