Ae ba nösi

Ornamen Nias

Moroi ba Wikipedia
Tölu ngawalö duho la'a-la'a warna ba foböwö'ölö nono niha zi so ba tadra Taman Ya'ahowu

Ornamen ba li nono niha lafotöi ia sua-sua, indrö-indrö, sora-sora, ma bira-bira molo'ö KBBI ma Kamus Besar Bahasa Indonesia ya'ia da'ö ngawalö ni oguna'ö zikhala fonönö fa'amohadu, fa'abaga-baga, ni'uke, ba domosa, ba nukha simane baru, lembe, u'i, ba he göi ba fakake, ba tanöbö'ö nia. Ba ndröfi 1992, samatörö ba Kabupaten Nias si fao ndra seniman si so ba soi danö niha faoma no la honogöi tölu ngawalö duho la'a-la'a (Li Indonesia: warna) ba foböwö'ölö nono niha, ya'ia da'ö a'usö (Li Indonesia: kuning) hulö wa'a'usö gana'a, oyo (Li Indonesia: merah) oyo hulö ndro, ba aitö (Li Indonesia: hitam) aitö hulö danö solönga[1].

Ngawalö motif ornamen Nias

[bulö'ö | bulö’ö kode]

Motif ornamen Nias la faosa ia molo'ö sikhala nia[1], ya'ia da'ö:

  1. Geometri, no si ehao-hao sihkala khoi nia simane si öfasagi, si tölu sagi, owulo-wulo ba tanöbö'ö nia.
  2. Sinambua (Flora), no simane sinambua ma ndroto sinambua khala-khala nia ya'ia da'ö ni'ombowogafasi (khala-khala mbowo gafasi), Ni'otalingawöliwöli (khala-khala mbowo afu-afu gatua), ni'owulari (khala-khala bulu sinambua), ba tanöbö'ö nia.
  3. Aurifö (Fauna), simane sikhala aurifö ia, ya'ia da'ö ni'o'asu, ni'obögi, ni'o'i'a, ba tanöbö'ö nia.
  4. Fakake (Benda), sikhala nia no simane fakake ni oguna'ö ba wa aurisa nono niha simane no'ohulayo (uwu toho), ni'obaluse, ni'onifatefate, ba tanöbö'ö nia.
  5. Boto (Tubuh manusia), no simane sikhala ndroto-ndroto mboto ia ya'ia da'ö ni'oboha, ni'oroto, ba tanöbö'ö nia.
  6. Khayali (Imajinasi), ornamen da'a sikhala nia moroi ba khayali ma tenga si so ba gulidanö ya'ia da'ö ni'obawalasara.

Motif ornamen nias

[bulö'ö | bulö’ö kode]
  1. Ni'otalakhoi
  2. Ni'ohulayo
  3. Ni'obakola
  4. Ni'ogama
  5. Ni'obiku
  6. Ni'odöfi
  7. Ni'owulari
  8. Ni'obutelai
  9. Ni'otalingawöliwöli
  10. Ni'obowogafasi
  11. Ni'owulunandrulo
  12. Ni'owewemagai
  13. Ni'oasu
  14. Ni'obögi
  15. Ni'o'i'a
  16. Ni'osöri

Umbu

  1. 1,0 1,1 Lembaga Budaya Nias Kota Gunungsitoli. 2022. Ornamen Nias dan Penggunaannya. Gunungsitoli (ID): tanpa penerbit.