Omo Sebua

Moroi ba Wikipedia
Omo Sebua ba Mbawömataluo, Nias Selatan

Omo Sebua no omo nifasindro molo'ö zito'ölö hada wangotomosi omo ba Danö Niha me föna fatua lö tohare nomo ndrawa.[1] Lafotöi nomo simane andre ba Nias Selatan Omo Sebua ba ba nahia bö'ö ba Danö Niha Omo Hada ma Omo Laraga.

Ngawalö Nomo Sebua[bulö'ö | bulö’ö kode]

Nias Selatan[bulö'ö | bulö’ö kode]

  • Omo Sebua: omo khö zi'ulu
  • ...

Nahia bö'ö ba Danö Niha[bulö'ö | bulö’ö kode]

  • Omo Hada si 3 tete: omo nono wobanuasa (bosi si 7)
  • Omo Hada si 5 tete: omo khö zalaŵa hada simane sanuhe, tambalina, fahandrona, btn. (bosi si 8 nimomo, 8, 8 fahösi)
  • Omo Hada si 7 tete: omo ndra sanuhe ba Nöri (bosi si 9)
  • Omo Hada si 9 tete: omo khö tuhenöri (bosi si 10 ba si 12)

Arsitektur Nomo Sebua[bulö'ö | bulö’ö kode]

So tölu wenaeta gomböila domosa nomo hada (li Indonesia ruas utama) no zara fakhai ba aro lö mudögö:[2]

  • Arö mbatö: dane-dane kara, ehomo, ehomo silalöyawa, diŵa, lambae ndriŵa, hare dambua, tambua kara, silötö fanusu, silötö famakhai, lali'öwö zalo, lali'öŵö gasi, siba, ora, luze nora
  • Boto nomo: talu-zalo, sinata, famalangö, hare dadaoma, tuwugahe ma lambe-lambe, towa, zara-zara, oto-oto, bate'e, silalöyawa, tarimbumbu ma tarombumbu, bawandruhö, tuasa, bagi nora, naha nawu, btn.
  • Sagö: hene-de'u, famao'ö, buatö fama'oli-gasö, buatö-alisi 1, buatö-alisi 2, buatö-alisi 3, buatö-alisi 4, buatö-sanari, haere-dufo, famanöi, gokhö, barikha, ni'obögi, famakhai/gasö-matua, gasö, tuwu-tuwu, sagö, langö-mbumbu, si'ua

Eu ni'oguna'ö[bulö'ö | bulö’ö kode]

  • manawa
  • simalambuo
  • kamazili
  • bayo
  • tuho
  • mausö
  • siholi
  • hoya
  • akhe
  • kötö-kötö
  • ba tanöbö'önia

Ngawalö dali: tura-tura, laema'a, mosu-mosu, leguara, oholu, balari, ladari, btn.

Hada wamasindro[bulö'ö | bulö’ö kode]

  • Famagölö ba dalinga-mbatö (li Indonesia musyawarah dalam keluarga)
  • Famagölö dalifusö (li Indonesia musyawarah bersama saudara dekat)
  • Famagölö ba nono-wobanuasa (li Indonesia musyawarah bersama masyarakat desa)
  • Fanou'ö ba danga tuka
  • Famörögö wangai eu ba ndru'u
  • Fangai mbahatuho (li Indonesia pengolahan kayu konstruksi)
  • Famasindro (li Indonesia pendirian tiang-tiang utama)
  • Fanagöi
  • Fame boto-mbumbu, folagö-mbumbu, fanaba ahe-zagö
  • Fanandra wangifi, fanaŵa omo
  • Fangandrö saohagölö khö ndra tuka
  • Famaheu omo ma fangowasaini (li Indonesia peresmian rumah termasuk pengujian ketahanan rumah)

Umbu[bulö'ö | bulö’ö kode]

  1. Rumah Adat Nias Omo Hada: Struktur dan Keunikan, kompas.com, mufaigi me 30/11/2023, (Li Indonesia).
  2. Mengenal Rumah Adat Nias Omo Sebua dan Omo Hada, lamudi.co.id, mufaigi me 30/11/2023, (Li Indonesia).