Baŵa lofo

Moroi ba Wikipedia


Baŵa lofo, sambua ginötö si no la'ila niha ba guli danö, ya'ia da'ö inötö wa'atosasa sabölö-bölö. Inötö da'ö ba zisambua nahia ma banua, so zalua sifagölötö salua ba mbanua tanö bö'ö, lamane wanötöi ba li Indonesia, krisis. Ba hiza baero zalua sifagölötö da'ö, so mbaŵa lofo ha ba zisambua banua simane ba Danö Niha, baŵa lofo börö walö hadöi ösi danö. La tanö gae, lakiritö. La tanö wakhe, hohomö. So göi lofo börö wasuwöta ba zisambua nahia, irege ono mbanua marase tebai mowöli hadia zoguna börö me i'aturai fefu zo zaza. Tanöbö'ö sa sasese alua ba Danö Niha, nifa'aso ginötö si lö tatu, simane na ilau baŵa deu sara, tebai mangai gitö niha si no tobali tuho wangalui kefe, irege tebai la'ila niha zoguna ba nomo, lua-luania, itörö baŵa lofo, ba oi mangalui famalala gö. Da'a wamaedo mbaŵa lofo si no irai alua ba Danö Niha ba ginötö si lalö, iada'a no sa'ae oya wamalala halöŵö nono mbanua, irege no togese duho lala wangalui, moroi ba wangai gitö numalö ba lala halöŵö sibohou, simane; mananö sinanö, mogai akhe, manguri manu, manguri bawi, manguri nambi, mamawa eu galitö ni kabeni ba fasa, mamawa bulu gowi, fatuka, mana'u kara, mogale duria, fagai ba nasi, ba tanöbö'önia.

Lofo ba Danö Niha[bulö'ö | bulö’ö kode]

Ba danö niha, no tobali sambua fanötöi ba gotalua zi fele ndrua waŵa, so sara waŵa mbaŵa lofo. Irege iada'a ba danö niha la'ila ni fotöi baŵa lofo. Ya'ia da'ö baŵa si fele zara (November). Hewa'ae lö hadöi sambua lohe-lohe hamega la börögö laŵa'ö ono niha wa baŵa si fele zara, baŵa lofo. Ba no te fazaewe ba gotalua nono mbanua, ba no sambua fame'e famarou dödö, ba zi fele zara waŵa danö bö'ö, sambua ngambatö, so khöra wo hide-hide gofu hada'ia irege na ofeta ba mbaŵa si fele zara nitötöira baŵa lofo andrö, so ma'ifu daha-taha nangi. Na molo'ö nisura Balugu Tuha Omasiö Zega (Tuhezoi Banuasibohou),  Ngawalö mbaŵa inötö ba Danö Niha, Ononamölö Sowu, 1966, ifaehagö khöda wa baŵa si felezara inötö lofo, ya'ia da'ö me föna ha sakali monowi mananö fakhe niha ba zidöfi, ba mbawa si önö manaru ba awena tebörögö wanasi ba mbaŵa si felendrua irugi mbaŵa si dua. andrö börö da'ö i'otarai mbaŵa si sara irugi mbaŵa si fulu lö sahori gulitö nasa ba lou, he wa'ae no lö oya-oyatö, andrö ba mbaŵa si felezara, oya ngambatö si no ahori girö-girö mbalazo fa tua lö mbaŵa wamasi, irege basaki niha ba mbalazo ba mbaŵa si felezara da'ö, andrö wa lafoöi ia baŵa lofo.

Lofo döfi 1966[bulö'ö | bulö’ö kode]

Na waö-waö lofo si no irai alua ba danö niha, ya'ia me döfi si sara ngahönö a siŵa ngaotu a önö ngafulu a önö (tahun 1966). Salua meluo da'ö no fondrege wa'amarase nono mbanua. Lö soguna, da'a salua me aefa sibai wo bunu ira kafalo zaradadu ni lau ndra PKI. Lö owöliŵa. Meluo da'ö guda ma naha mböra ba ziboga no latutunu irege lö ofeta mböra ba danö niha. Ba lö hadöi bua zinanö. oi lakiritö, oya manö zamakao sinanö irege lö bua, he namowua, ba lö sökhi lai. Ba ato niha zondröi uli danö börö wa olofo silö lalalala. Baŵa lofo meluo da'ö ba alua ba zisagörö tanö niha. Ba no mohaga mbolo mbenua me fefu nono mbanua, momöi ba gatua ba wangalui gowi ba ngawalö mbua ba bulu geu sitola ni'a. Ba fa olofo meluo da'ö lö famaedo nia ba zalua fa'ambö ba ginötö iada'a, simane na lataba atö öra manu, ba ha laheta mbu, ba fefu döla latutu, ena'ö oya na larino. Howu gae, ba tanö bö'önia labali'ö ö melö löhadöi fakhe.[1]

Umbu[bulö'ö | bulö’ö kode]

  1. Halaŵa, E (25 April 2020). "Mengenang Bawa Lofo (Musim Kelaparan) 1966 di (sebagian) daerah Nias." Archived 2021-01-27 at the Wayback Machine, NiasOnline.Net, mufaigi me 2 Januari 2021