Sifabö'ö ba gotalua wamulö'ö "Fanunu Fandru"

Moroi ba Wikipedia
Konten dihapus Konten ditambahkan
i mangatulö'ö gohe-gohe > umbu
mangalösö'ö wehede
Khoi-khoi 1 Khoi-khoi 1
'''Fanunu Fandru''' no töi ni'oguna'ö ba wanguma'ö Luo Wa'atumbu [[Yesu]] ma Hari Natal. Ya'ahowu Wanunu Fandru na omasi ira laŵaö Ya'ahowu Hari Natal.
'''Fanunu Fandru''' no töi Luo Wa'atumbu [[Yesu]] ma Luo Natal ba Danö Niha. Laŵa'ö niha '''Ya'ahowu Wanunu Fandru''' na omasi ira laŵaö Ya'ahowu Hari Natal. Ba li Jerman latötöi ia ''Weihnacht'', eluahania bongi solakhömi. Fangowai Natal khöra lamane '''Frohe Weihnacht''', eluahania bongi solakhömi solohe fangomuso dödö. Ba li Inggris latötöi luo Natal Christmas ba fangowai Natal '''Happy Christmas'''. Ba so göi wangowai Merry Christmas sasese te'oguna'ö ba Amerika, ba hiza ba Inggris asese lafakhai niha ''merry'' Christmas faoma femanga ba famadu si töra (fa'amabu-mabu).


== Böröta Wanunu Fandru ==
== Böröta Wanunu Fandru ==


Lö ta'ila sibai hewisa mböröta Wanunu Fandru ba [[Tanö Niha|Danö Niha]]. Ba hiza tola tamane börö me solohe agama [[Fa'akeriso|niha Keriso]] ba Danö Niha no tenge-tenge [[So'aya|Zo'aya]] (''misionaris'') moroi ba [[Jerman]], si lö tola lö'ö ya'ira zamörögö wangowasaini wa'atumbu Yesu andrö.
Lö ta'ila sibai hewisa mböröta Wanunu Fandru ba [[Tanö Niha|Danö Niha]]. Ba hiza tola tamane börö me solohe agama [[Fa'akeriso|niha Keriso]] ba Danö Niha no falito moroi ba [[Jerman]], si lö tola lö'ö ya'ira zamörögö wangowasaini wa'atumbu Yesu andrö.


Molo'ö nisura ba wikipedia ba [[li Jerman]] tebörögö wamesindro eu (''Tannenbaum'' ba li Jerman ma ''pohon pinus'' ba [[li Indonesia]]) nifobaga-baga ba ginötö wangowasaini Wa'atumbu Zo'aya me ndröfi 1492.<ref>https://de.wikipedia.org/wiki/Weihnachtsbaum</ref> I'otarai da'ö itugu ato niha ba nahia samesindro eu andre tobali '''eu Natal''' (''Weihnachtsbaum'' ba li Jerman). Töra-töra börö me ifaraou [[Martin Luther]], samörögö [[Protestan|Gereja Protestan]], wamogaba-gaba eu Natal ba ginötö watomesa Natal andrö.<ref>https://de.wikipedia.org/wiki/Weihnachtsbaum#Popularisierung_des_Brauchs_ab_dem_18._Jahrhundert</ref>
Molo'ö nisura ba wikipedia ba [[li Jerman]] tebörögö wamesindro eu (''Tannenbaum'' ba li Jerman ma ''pohon pinus'' ba [[li Indonesia]]) nifogaba-gaba ba ginötö wangowasaini Wa'atumbu Zo'aya me ndröfi 1492.<ref>https://de.wikipedia.org/wiki/Weihnachtsbaum</ref> I'otarai da'ö itugu ato niha ba nahia samesindro eu andre tobali ia '''eu Natal''' ma ba li Jerman ''Weihnachtsbaum'', töra-töra börö me ifaraou göi [[Martin Luther]], samörögö [[Protestan|Gereja Protestan]], wamogaba-gaba eu Natal ba ginötö watomesa Natal andrö.<ref>https://de.wikipedia.org/wiki/Weihnachtsbaum#Popularisierung_des_Brauchs_ab_dem_18._Jahrhundert</ref>


[[Berkas:Eu-natal.jpg|thumb|Eu Natal ba St. Christopher's Place, London (Desember 2019)]]
[[Berkas:Eu-natal.jpg|thumb|Eu Natal ba St. Christopher's Place, London (Desember 2019)]]


Eu Natal andrö lafogama-gama faoma karate so la'a-la'a ba faoma lili. Baero da'ö so hada niha Keriso wanunu lili ba ginöto ''Adven'' (''masa advent'' ba li Indonesia), ya'ia da'ö si öfa migu ginötö wama'anö watomesa wa'atumbu Yesu, i'otarai sara lili ba migu siföföna, dua, tölu ba öfa lili ba migu sidua, sitölu ba siöfa sitobali lala wangoroma'ö wa fe'aso Yesu hulo haga situgu ebua.<ref>https://id.wikipedia.org/wiki/Adven</ref> Balö fondrege zebua me latunu oya lili ba zifasui eu Natal no mege. Haga sebua andrö no duma-duma Yesu si tobali haga gulidanö.
Eu Natal andrö lafogama-gama faoma karate so la'a-la'a ba faoma lili. Baero da'ö so hada niha Keriso wanunu lili ba ginötö ''[[Adven]]'' si öfa migu wa'ara, i'otarai sara lili ba migu si föföna, dua, tölu ba öfa lili ba migu sidua, sitölu ba si'öfa. Fanunu lili andre no tobali lala wangoroma'ö wa fe'aso Yesu andrö hulö haga situgu ara ba itugu ebua.<ref>https://id.wikipedia.org/wiki/Adven</ref> Haga fondrege zebua alua ba ginötö Wangowasaini Wa'atumbu Yesu me latunu oya lili ba zifasui eu Natal no mege. Haga sebua andrö no duma-duma Keriso si no tobali haga gulidanö.


Me la'ohe hada andre ba Danö Niha ira tenge-tenge Zo'aya lö lasöndra wangali li ''Natal'', fa'ataumbu Yesu (''Weihnacht'' ba li Jerman, ''christmas'' ba li Inggris). Andrö wa laŵaö manö '''Fanunu Fandru''', ya'ia da'ö fanunu lili ma zui fandu si tobali duma-duma Yesu si no Haga Gulidanö Sindruhu. Moroi na laŵaö Ya'ahowu Ngaluo Natal, laŵaö Ya'ahowu Wanunu Fandru.
Me la'ohe hada andre ba Danö Niha ira tenge-tenge Zo'aya lö lasöndra wangali wehede ''Natal''. Andrö wa laŵaö manö '''Fanunu Fandru''', ya'ia da'ö fanunu lili ma zui fandru si tobali duma-duma Yesu si no Haga Gulidanö Sindruhu. Moroi na laŵaö '''Ya'ahowu Ngaluo Natal''', laŵaö manö niha '''Ya'ahowu Wanunu Fandru'''.


== Hada Watomesa Fa'atumbu Yesu ==
== Hada Watomesa Fa'atumbu Yesu ==


Baero hada wanunu fandru so göi hada nahia Natal ma ''kandang Natal'' ba li Indonesia. Hada wamazökhi nahia gurifö si tobali nahia wa'atumbu Yesu no ibörögö [[Fransiskus Asissi]] ba [[Italia]] ba zi fagölö inötö me auri Martin Luther.<ref>https://de.wikipedia.org/wiki/Weihnachtskrippe#Geschichte</ref> Na nifogama-gama ba hada wanunu fandru eu Natal, ba nifogama-gama ba nahia Natal ba sambua '''kandra''' nahia wamaliaro ono mbiri-biri ba Mbetilekhema me föna. Ba da'ö la'oroma'ö hewisa wa'anumana Nono Zo'aya andrö me tumbu Ia ba gulidanö. Iröi nahia-Nia moroi si yaŵa ba itörö lala wa'anumana niha (Yohane 1).
Baero hada wanunu fandru so göi '''hada''' nifotöi nahia Natal ma ba li Indonesia ''kandang Natal''. Hada andre no ibörögö [[Fransiskus Asissi]] ba [[Italia]] ba zi fagölö inötö me auri Martin Luther ba Jerman.<ref>https://de.wikipedia.org/wiki/Weihnachtskrippe#Geschichte</ref> Na andrö nifogaba-gaba eu Natal (li Jerman Tannenbaum, li Inggris Christmas tree) ba hada andre nifogama-gama ba no sambua '''kandra''' nahia wamaliaro ono mbiri-biri ba Mbetilekhema me föna. Ba da'ö te'oroma'ö hewisa wa'atumbu Nono Lowalangi andrö ba gulidanö, me iröi nahia-Nia moroi si yaŵa ba itörö lala wa'anumana niha (Yohane 1).


[[Berkas:Kandang-natal.jpg|thumb|Nahia Natal ba Gereja St. Edmund, Beckenham, London (Desember 2017)]]
[[Berkas:Kandang-natal.jpg|thumb|Nahia Natal ba Gereja St. Edmund, Beckenham, London (Desember 2017)]]


So na sa hada tanö bö'ö si mane [[Sinter Klas]]<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Sinterklaas</ref> ba [[Father Christmas]]<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Father_Christmas</ref> ba tanö bö'önia na. Ba hiza ba ginötö ia'ada hada-hada wanunu fandru sibohou andre ''si tohare khöda'' töra-töra moroi ba [[Amerika Sorudu|Amerika Serikat]] abölö tobali ia lala wowöli gama-gama (''konsumerisme'' ba ''komersialisasi'' ba li Indonesia). Andrö wa ifarou niha Keriso ba zi sagörö ulidanö [[Paus Fransiskus]] "wolaŵa haga konsumerisme si oi humaga gofu heza ia ba ginötö Natal".<ref>https://dunia.tempo.co/read/1279129/paus-fransiskus-kritik-konsumerisme-jelang-natal/</ref>
So na sa hada tanö bö'ö si mane [[Sinter Klas]]<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Sinterklaas</ref> ba [[Father Christmas]]<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Father_Christmas</ref> ba tanö bö'önia na. Ba hiza ba ginötö ma'ökhö hada-hada wanunu fandru si bohou andre ''si tohare khöda'' töra-töra moroi ba [[Amerika Sorudu|Amerika Serikat]] abölö tobali ia lala wowöli gama-gama (li Indonesaia ''konsumerisme'' ma ''komersialisasi''). Andrö wa ifarou niha Keriso ba zi sagörö ulidanö [[Paus Fransiskus]] "wolaŵa haga konsumerisme si oi humaga gofu heza ia ba ginötö Natal".<ref>https://dunia.tempo.co/read/1279129/paus-fransiskus-kritik-konsumerisme-jelang-natal/</ref>


Na andrö duho dödöda wangowasaini Fa'atumbu Yesu wanöngöni hewisa wa no i'ide'ide'ö ia So'aya ena'ö ihöli ita, ba te hada nahia Natal abölö fagöna khöda. Asese ta'ila ba nahia Natal wa lalau manuhi tanö ba mangandrö niha samaigi, no tandra da'ö wa gama-gama nifazökhi ba da'ö fagöna.
Na andrö duho dödöda wangowasaini Fa'atumbu Yesu wanöngöni hewisa wa no i'ide-ide'ö ia So'aya ena'ö ihöli ita, ba te hada nahia Natal zabölö fagöna khöda. Asese ta'ila niha sanuhi tanö ba sangandrö ba nahia Natal, no tandra da'ö wa gama-gama nifazökhi ba da'ö fagöna ba geluaha wangowasaini luo wa'atumbu Yesu. Lö irai ta'ila alua zimanö lalau niha na möi ira wamaigi-maigi eu Natal.


Ba hiza na aila'ila ita wangoroma'ö wa niha Keriso ita, abölö fagöna na tafazökhi khöda geu Natal, börö lalau zi manö niha si fasui khöda. Ba danö [[Eropa]] lafasindro ba lafogama-gama göi geu Natal ba nomora niha si faduhu tödö khö Lowalangi (''ateis'' ba li Indonesia). Börö me eu Natal andrö ha gaba-gaba (''dekorasi'' ba li Indonesia) ba tenga tandara wamati.
Ba hiza na aila-aila ita wangoroma'ö wa niha Keriso ita, abölö fagöna na tafazökhi khöda geu Natal, börö lalau göi zi manö niha si fasui khöda. Ba danö [[Eropa]] lafasindro ba lafogaba-gaba göi geu Natal ba nomora he niha samati ba he göi niha si lö mamati (''ateis'') ma zui niha solo'o agama bö'ö, börö me eu Natal andrö ha gaba-gaba (li Indonesia ''dekorasi'') ba tenga tandara wamati.


==Umbu==
==Umbu==

Famulö'ö molo'ö 7 Desember 2021 23.50

Fanunu Fandru no töi Luo Wa'atumbu Yesu ma Luo Natal ba Danö Niha. Laŵa'ö niha Ya'ahowu Wanunu Fandru na omasi ira laŵaö Ya'ahowu Hari Natal. Ba li Jerman latötöi ia Weihnacht, eluahania bongi solakhömi. Fangowai Natal khöra lamane Frohe Weihnacht, eluahania bongi solakhömi solohe fangomuso dödö. Ba li Inggris latötöi luo Natal Christmas ba fangowai Natal Happy Christmas. Ba so göi wangowai Merry Christmas sasese te'oguna'ö ba Amerika, ba hiza ba Inggris asese lafakhai niha merry Christmas faoma femanga ba famadu si töra (fa'amabu-mabu).

Böröta Wanunu Fandru

Lö ta'ila sibai hewisa mböröta Wanunu Fandru ba Danö Niha. Ba hiza tola tamane börö me solohe agama niha Keriso ba Danö Niha no falito moroi ba Jerman, si lö tola lö'ö ya'ira zamörögö wangowasaini wa'atumbu Yesu andrö.

Molo'ö nisura ba wikipedia ba li Jerman tebörögö wamesindro eu (Tannenbaum ba li Jerman ma pohon pinus ba li Indonesia) nifogaba-gaba ba ginötö wangowasaini Wa'atumbu Zo'aya me ndröfi 1492.[1] I'otarai da'ö itugu ato niha ba nahia samesindro eu andre tobali ia eu Natal ma ba li Jerman Weihnachtsbaum, töra-töra börö me ifaraou göi Martin Luther, samörögö Gereja Protestan, wamogaba-gaba eu Natal ba ginötö watomesa Natal andrö.[2]

Eu Natal ba St. Christopher's Place, London (Desember 2019)

Eu Natal andrö lafogama-gama faoma karate so la'a-la'a ba faoma lili. Baero da'ö so hada niha Keriso wanunu lili ba ginötö Adven si öfa migu wa'ara, i'otarai sara lili ba migu si föföna, dua, tölu ba öfa lili ba migu sidua, sitölu ba si'öfa. Fanunu lili andre no tobali lala wangoroma'ö wa fe'aso Yesu andrö hulö haga situgu ara ba itugu ebua.[3] Haga fondrege zebua alua ba ginötö Wangowasaini Wa'atumbu Yesu me latunu oya lili ba zifasui eu Natal no mege. Haga sebua andrö no duma-duma Keriso si no tobali haga gulidanö.

Me la'ohe hada andre ba Danö Niha ira tenge-tenge Zo'aya lö lasöndra wangali wehede Natal. Andrö wa laŵaö manö Fanunu Fandru, ya'ia da'ö fanunu lili ma zui fandru si tobali duma-duma Yesu si no Haga Gulidanö Sindruhu. Moroi na laŵaö Ya'ahowu Ngaluo Natal, laŵaö manö niha Ya'ahowu Wanunu Fandru.

Hada Watomesa Fa'atumbu Yesu

Baero hada wanunu fandru so göi hada nifotöi nahia Natal ma ba li Indonesia kandang Natal. Hada andre no ibörögö Fransiskus Asissi ba Italia ba zi fagölö inötö me auri Martin Luther ba Jerman.[4] Na andrö nifogaba-gaba eu Natal (li Jerman Tannenbaum, li Inggris Christmas tree) ba hada andre nifogama-gama ba no sambua kandra nahia wamaliaro ono mbiri-biri ba Mbetilekhema me föna. Ba da'ö te'oroma'ö hewisa wa'atumbu Nono Lowalangi andrö ba gulidanö, me iröi nahia-Nia moroi si yaŵa ba itörö lala wa'anumana niha (Yohane 1).

Nahia Natal ba Gereja St. Edmund, Beckenham, London (Desember 2017)

So na sa hada tanö bö'ö si mane Sinter Klas[5] ba Father Christmas[6] ba tanö bö'önia na. Ba hiza ba ginötö ma'ökhö hada-hada wanunu fandru si bohou andre si tohare khöda töra-töra moroi ba Amerika Serikat abölö tobali ia lala wowöli gama-gama (li Indonesaia konsumerisme ma komersialisasi). Andrö wa ifarou niha Keriso ba zi sagörö ulidanö Paus Fransiskus "wolaŵa haga konsumerisme si oi humaga gofu heza ia ba ginötö Natal".[7]

Na andrö duho dödöda wangowasaini Fa'atumbu Yesu wanöngöni hewisa wa no i'ide-ide'ö ia So'aya ena'ö ihöli ita, ba te hada nahia Natal zabölö fagöna khöda. Asese ta'ila niha sanuhi tanö ba sangandrö ba nahia Natal, no tandra da'ö wa gama-gama nifazökhi ba da'ö fagöna ba geluaha wangowasaini luo wa'atumbu Yesu. Lö irai ta'ila alua zimanö lalau niha na möi ira wamaigi-maigi eu Natal.

Ba hiza na aila-aila ita wangoroma'ö wa niha Keriso ita, abölö fagöna na tafazökhi khöda geu Natal, börö lalau göi zi manö niha si fasui khöda. Ba danö Eropa lafasindro ba lafogaba-gaba göi geu Natal ba nomora he niha samati ba he göi niha si lö mamati (ateis) ma zui niha solo'o agama bö'ö, börö me eu Natal andrö ha gaba-gaba (li Indonesia dekorasi) ba tenga tandara wamati.

Umbu