Fatui

Moroi ba Wikipedia


Fatui ba wehede Li Niha, ya'ia da'ö so dombua fehede, ya'ia da'ö fa faoma tui. Fa eluahania na ba Indonesia bermain, tui eluaha ba li Indonesia selami, na la fadoro ia, fatui ya'ia da'ö hewisa we'amöi barö nidanö ba hawa'ara tola lataha. Fatui andre, no tobali sambua famaisa ndraono si so ba Danö Niha. Lö tokea niha me la'ila wa Tanö Niha ni'omasi'ö, hulo fondrege zi sökhi, si no ifasui ia asi, ba iraono si so yaŵa ba hulo andre, no soo wa'omasi khöra wamaisa ba nidanö, ba nasi, ya'ia da'ö fatui.

Famaisa da'a tenga göi samena, no ondröita meföna, ba ginötö iada'a no togese ma'ifu lala wamalua ya'ia me no oi tedou wakake ni'oguna'ö niha ba watuisa.[1]

Si fatui[bulö'ö | bulö’ö kode]

Ba Danö Niha, fatui andre, tenga ha asala lafazaumba ira sitou ba molangi, sito'ölönia sifamai fatui, iraono matua si no abiha boto, eluahania no numalö ba wa'atua (pria dewasa). Na no so ira mato darua ofeta daöfa ba hiza so lala wamalua fatuisa andrö, laböbö ladari (kemulau) gara ba lafotali ba wa'abakha mato dua mete, ba la'oguna'ö mato 5 x 5 mete wa'ebolo nahiara watuisa, da'ö sifao ba hasara dödöra ya'ira sifamai.

Famalua Fatuisa[bulö'ö | bulö’ö kode]

Na no lahenagö ladari, kara ba no lafili nahia nahara watuisa, ba iada'a hasara dödöra wotatugöi goi-goi nifaluara. Si'oföna sibai hadauga ira zifao ba wamaisa fatui andre, ha samuza wanaoka ya'ira sitou ba haniha zalio wanöndra ladari si no laböbö ba gara, da'ö zimöna. Da'a tefuta tölu kali, ba haniha zi lö manöndra ladari andrö ba da'ö zikala. Na la fatandri mai-mai fatui andre, sitobali dane-dane wangalui haniha zimöna ya'ia da'ö, ya'ira salio manöndra kara.

Hare nisöndra ba watuisa[bulö'ö | bulö’ö kode]

Si'oföna sibai ba wamaisa da'a, ya'ia da'ö fefu zifao ba wamaisa, so wahasara dödö zi no la'etu'ö. Moroi ba da'a no me'e hare ba niha, ba woharagaoi angetula zato. Baero da'ö, sifao ba wamaisa da'a tedou wa'asökhi mbotora, me aböböi ira, ba fatahasa wohanu-hanu barö nidanö tola möi wanga'azökhi mbo sifakhai ba wohanu-hanu.

Ba Danö Niha, fatui no to'ölö lafalua iraono ba wanaha badu, haniha bagotaluara zanau badu, ba hiza no möi fangila ba niha, kasane sanau badu. Baero wanaha badu sa ra, hiza no möi fanolo na so hada-hada'ia ba nidanö, na so molö, ma hadia, lö aombö dödöda, lö fa'ate'ala me no onekhe ira ba wolangi, tenga ha molangi sito'ölö no sonekhe fatui. Molo'ö si no la'ila ba mbanua bö'ö misa wa fatui andrö so hare ni söndra do zi solau ya'ia, ba wa'afabö'ö nifalua ba Danö Niha, ya'ia da'ö fetaro wangoguna'ö fanolo wohanu-hanu, na ba Danö Niha, lö mangoguna'ö hada'ia, lö tolo-tolo tanöbö'ö simane ni'oguna'ö ba mbanua tanö bö'ö, lö sokaokö simane da'ö me fa'ambö mbadu wökhö ba niha. Hare si no lasöndra ya'ia da'ö, monönö wa'abölö ba niha (menambah kekuatan), baero da'ö, monönö wa'asökhi hanu-hanu (latihan pernapasan), ifawuwu wa'abölö ndro (menurunkan tekanan darah), me no oya wa'atogeha mboto ba no tobali möi-möi mbotonia, fasösö mboto, baero da'ö la'ila hewisa wa'asökhi si so barö nidanö, ba tola la'ila ngawalö nösi nidanö.[2]

Umbu[bulö'ö | bulö’ö kode]

  1. Dinas Pariwisata Gunungsitoli, "Buku Permainan Rakyat dan Olahraga Tradisional Nias" Archived 2020-09-16 at the Wayback Machine, mufaigi me 17 Pebruari 2021, nga'örö 52
  2. Agustina, Sinta (18 Pebruari 2019). "Selain Menantang Adrenalin, Inilah 5 Manfaat Diving Bagi Kesehatan Tubuh". Tribuntravel.com, mufaigi me 17 Pebruari 2021