Ndreŵa

Moroi ba Wikipedia
(Saekhu moroi ba Deŵa)
Asese tesöndra ndreŵa ba gangango ba hiza tola göi oroma ia ba nahia bö'ö ba mboto

Ndreŵa ma zui deŵa no sambua wökhö guli sasese sibai tesöndra ba niha. No oroyo-royo la'a-la'ania ba taraso anaukhu-naukhu ma zui afökhö-fökhö na tetuli ia. Ngawalö zi tola mamobörö ya'ia simane si tola tabaso tou, ba hiza börönia tola fa'atebulö nifotöi hormon samatörö wamofanikha guli.[1] Börö tanö bö'ö tola fa'atebulö hormon ba ginötö landro, fa'abeto, fangoguna'ö pil KB awö wa'afakuyu dödö.[1]

Tandra-tandra

Abölö oya tesöndra ndreŵa andre ba:

  • mbawa: da'a nahia si to'ölö tesöndra ia
  • hulu: töra 50% niha si göna ndreŵa so ndreŵara ba hulura
  • mbagi: 15% niha ba mbagira

Famofaosatö

So önö ngawalö ndreŵa molo'ö goroma'ötania:

  • saitö balö: aitö ma zui a'uzö-uzö mbalönia. Tenga si ta'unö zaitö andrö ba hiza no la'a-la'a mbörö mbu si tumbu ba nahia andrö.
  • safusi balö: fakhili ira zaitö balö, ba hiza tola abölö abe'e ia ba lö aboto na lafecugö.
  • soyo balö (papules): no oroyo-royo ba ombuyu-mbuyu awö wa afökhö-fökhö mbalönia.
  • sohörö safusi (pustules): fakhili ia ba zoyo balö andrö si yaŵa, awai i so khönia zi hulö hörö safusi (sindruhunia sa nana zafusi andrö).
  • sebua balö (nodules): ebua ba cumbu ndeŵa andre barö guli ba tatu manö afökhö-fökhö ia.
  • sabölö balö (cysts): da'a ndreŵa fondrege abölö afökhö; ebua ia hulö zobu'u ba no afönu nana bakha.

Diagnosis

Lö hadöi

Famadöhö

  • Böi sasai guli si göna ndreŵa töra dua kali ma'ökhö, börö itugu alu ia dania.
  • Na ösasai guli si so ndreŵa oguna'ö sabu sami ba guli ba idanö sanaukhu-naukhu. Böi ö'oguna'ö nidanö saukhu, itugu afökhö ia.
  • Böi fera'ö ndreŵa ba wangeta nana. Itugu mofökhö guliu dania ba lahe ndeŵa lö döhö.
  • Na ira alawe ndra'ugö, böi talafo oya ö'oguna'ö kase ma si fagölö ba kase. Oguna'ö sambua kase nifazökhi moroi ba nidanö (faigi ba baso ba guli kase andrö. Na so wehede non-comedogenic ba sökhi ia ba zi so ndreŵa). Hana? Börö kase si mane andre lö ibalo gulida irege tola "mohanu-hanu" guli andrö.
  • Na ira alawe ndra'ugö: hetagö fefu kase moroi ba mbawau fatua lö möi'ö mörö.
  • Na börö me oköli guliu mbörö wa mondreŵa ndra'ugö, ba oguna'ö nifotöi pelembab (ba Li Ndrawa) ma zui moisturiser (ba Li Inggris, tenga Li Amerika). Kase si mane andre, lö khönia famuhua nifotöi parfum sasese tobali fökhö guli.
  • Na ono matua ba ono alawe ndra'ugö, ba heŵa'ae lö döhö ndreŵau na möi ndra'ugö olahraga, monönö sa'atö wa'aro dödöu (kepercayaan diri) irege lö aila-aila'ö börö me mondreŵa ndrögö. Ba hiza aefa olahraga ae mondri ba sasai nahia si no tumbu ndreŵa ena'ö lö itugu afökhö ndreŵau börö mböböi.
  • Na anau mbumö ba asese sasai mbumö ba ya böi göna mbumö andrö ba ndeŵau.

Nilau tanö bö'ö

Heŵa'ae lö dalu-dalu ndreŵa, ba hiza tola lö abölö tedou ia na ö'o'ö zi no tetutunö yaŵa. Na itugu afökhö ia ba tola möi mu'öli "dalu-dalu" moroi ba apotik, heŵa'e dalu-dalu andre lö ifadöhö ia. Na itugu töra wa'abölönia ba si lö tola lö'ö ae ö'ondrasi samösa doto.

Fangosili

So sambua vaksin ba wolaŵa ndreŵa si no latandraigö ba de'u. Ba hiza me latandraigö ia ba niha, ba lö molua-lua ia[2]

Me 2007 mufalua wangosili DNA khö bakteri sotöi Propionibacterium (PA6) simanga bakteri samobörö ndreŵa. Na mowua wangosili andre ba tola tobali ia lala ba wolaŵa ndreŵa, irege lö sa'ae moguna te'oguna'ö antibiotika si to'ölö, börö me tobali a'öba bakteri na ara la'oguna'ö antibiotika.[3]

Onönöta

Lö hadöi

Fökhö si fakhai

Basoŵa

Lö hadöi

Khai-khai baero

  • Acne, NHS England, mufaigi me 27/01/2023. (Li Inggris)

Umbu[bulö’ö kode]

  1. 1,0 1,1 "Seri IPA BIOLOGI", Yudhistira Ghalia Indonesia, 9797467902, 9789797467906.
  2. Kim, Jenny (2008). "Acne Vaccines: Therapeutic Option for the Treatment of Acne Vulgaris?". Journal of Investigative Dermatology. 128 (10): 2353–54. doi:10.1038/jid.2008.221. PMID 18787542. 
  3. Farrar, M. D.; Howson, K. M.; Bojar, R. A.; West, D.; Towler, J. C.; Parry, J.; Pelton, K.; Holland, K. T. (2007). "Genome Sequence and Analysis of a Propionibacterium acnes Bacteriophage". Journal of Bacteriology. 189 (11): 4161–67. doi:10.1128/JB.00106-07. PMC 1913406alt=Dapat diakses gratis. PMID 17400737.