Camp Vietnam ba Batam

Moroi ba Wikipedia

Camp Vietnam ba mbanua hulo Batam, fetaro hulo Galang (Pulau Galang). Fa'atoharera ba da'ö ya'ia da'ö soloi moroi ba mbanuara me ba ginötö da'ö so wasuwöta sabölö-bölö irege niha Vietnam mangalui soi ba zi sagörö ulidanö same'e khöra naha tobali ono mbanua. Hiza, meluo da'ö fa'atoharera, ba latörö dundraha i'onarai mbanuara ofeta ba hulo Galang ba Batam. Ya'ira andre, asese lawa'ö niha, niha soloyo (manusia perahu). Me no tosasa dödöra ba mbanuara ba la'alui wa'aurira börö meluo da'ö ba no möna nudura ya'ia da'ö, niha si lö fa'ahakhö dödö, ba la fatörö fefu soi Vietnam. Fe'asora ba hulo Galang ba Batam, i'otarai ba ndröfi si sara ngahönö a siŵa ngaotu a fitu ngafulu a siŵa(1979) ofeta sara ngahönö a siŵa ngaotu a siŵa wulu a önö (1996). Fe'asora ba da'ö, ba no sinehe moroi ba gangorudua dozi soi ma na lawa'ö ba li Indoesia ya'ia da'ö Perserikatan Bangsa-Bangsa (PBB).

Molo'ö si no tehöngö ba he göi si so bambagolö si no lafalemba yaŵa khönia ba Camp Vietnam ba hulo Galang, Batam, wa fa'ato niha Vietnam sondrugi hulo andrö, so ba zi öfa wulu a tölu ribu niha (43.000). Hana wa lafili hulo galang andre, ena'ö böi faruka ba niha sowanua,ba ba hulo da'ö, la haogö simane banua sebua. So bakha khönia ruma saki,sekola, osali, mosagi, pura, ba tanö bö'ö simane sito'ölö ba zisambua banua. Indonesia, ba me felewitu mbaŵa si lima sara ngahönö a siŵa ngaotu a fitu ngafulu a siŵa (17 Mei 1979), owulo ndra matiri sanolo kafalo Negara fetaro so urusi fa'afakhai ba soi bö'ö (Menteri luar Negeri) ba wangosara, haniha zanga'asogö soguna ba niha Vietnam si no mondrugi tanö Indonesia, hulo Galang, Batam. Ba tefatunösi ba hasara dödö wa fefu ngawalö zoguna khöra, itolo UNHCR (United Nations High Commissioner for Refugees) ma ba li Indonesia Komisioner PBB urusan kemanusiaan, ma tohu-tohu dangan gangowuloa dozi soi. Ba hiza Indonesia, barö wamatörö namada Presiden Suharto no tola tefalua fefu ngawalö wanolo ba niha Vietnam meluo da'ö, ba no tobali hikaya ba Indonesia, si tola möi fanörötö.[1]

Waö-waöra ba hulo Galang[bulö'ö | bulö’ö kode]

Ba wasuwöta salua ba danö Vietnam, ya'ia da'ö fa'udusa ba zi fatalifusö soi, no möi fabalisara moroi ba danö situmbu ya'ira. Manizi-nizi dödöra, ba ata'u ira, me na lafaso tetaha ba mbanuara ha dombua tobali, tenga auri ba mate. Fa'ata'ura ba zalua andrö, da'ö zolohe ya'ira misa ba mbanua soi bö'ö. Fefu fagölö lala gofanöŵara mangoguna'ö tundraha, moloyo moroi ba mbanuara ofeta ba mbanua nirugira.

  1. Latunu Dundrahara
    • Ero ofeta ira, ba lö lataha-taha, tundraya ma owora andrö nifakera ba woloyo, latunu. Hana walalau da'ö lamane dödöra, tanö nirugida banua sibohou khöda, latunu dundraha andrö ena'ö banua ma soi nirugira tebai la fuli la fofanö ira numalö ba nasi, me löhadöi sa'ae owora.
  2. Ato zimate ba wa'olofo
    • Ba wanöröra uli nasi, sifao fanizi-nizi ba mamadöni fauri ba wa'amate. Me ya'ira soloi, ba löhadöi fakhamö la'angeragö nifotöi balazo, irege ato zi lö mondrugi banua ni'ondrasira, me mate ba lala, ba tatu manö wa lö sa'ae fakhamö la'angeragö hewisa wogo'o ya'ia.
  3. Tebai möi baero ba mbanua sebua, simanö göi niha mbanua tebai möi bakha
  4. Meluo da'ö ba so wökhö zigöna niha Vietnam, ya'ia da'ö döi wökhönia Vietnam Rose
  5. Alua zi lö to'ölö alua ba niha, so samösa ndra alawe, irege ibunu samösa ia, fahie mbagi, me no lalau khönia zi lö sökhi dafitu ndra matua sifaoma sondrugi hulo Galang. Töi ndra alawe andrö, Tinhn Han Loai.
  6. Fabali khö nösi nomo. Fasuwöta andrö ba no fa afökhö nirasoira, irege ba zi fele önö (16) fakhera ba hulo Galang andrö so lima ngaotu a tölu (503) lewatöra.

Hiza, ba mbanua si so ya'ira ba hulo Galang ba Batam, wa'oya gondröita sitobali fanörötödö, oya koda ba mbagolö, ba simanö göi gödo-gödo nihaogö me so ira ba da'ö.[2]

Ba hulo Galang, lahaogö ruma saki COVID 19[bulö'ö | bulö’ö kode]

Ba ndröfi si dua ngahönö a dua wulu (2020) hewisa dungö si no manöröi ulidanö, ofeta ba danö Indonesia, ba hiza famareta lafalau dödöra ba wanga'asogö ruma saki sitola la föfögö zi göna tungö Corona ena'ö böi faruka ba ruma saki sito'ölö. Hiza fetaro, ba Camp Vietnam, ba hulo Galang, Batam, tefili sitobali naha ruma saki andrö. Ruma saki da'a ha ba zi sabata lababaya, ba no mosindro, irege no ato zino mangagö ruma saki andrö. Si tobali dane-dane wamareta ba wamili naha andrö, me aröu ma'ifu ba mbanua sebua si rami niha, ba tanö Batam, sambua mbanua sahatö ba soi tanö bö'ö, irege naso atö niha sangawuli moroi ba mbanua soi bö'ö, ba tola alio la'ohe ba hulo Galang, Batam.[3]

Umbu[bulö'ö | bulö’ö kode]

  1. Hidayatulloh Permana,Rakhmad (4 Maret 2020). "Sejarah Pulau Galang: Dulu Tampung Manusia Perahu, Kini Disiapkan RS Corona". DetikNews, mufaigi me 29 Januari 2021
  2. Zuhri, Muhammad (31 Maret 2016). "7 Fakta Miris Pengungsi Vietnam "Manusia Perahu" di Pulau Galang" Archived 2018-10-08 at the Wayback Machine. BatamNews.Co.Id, mufaigi me 29 Januari 2021
  3. Kurniati, Pythag (7 Maret 2020). "Ini Alasan RS Khusus Corona Akan Dibangun di Pulau Galang Batam". Kompas.Com, mufaigi me 29 Januari 2021