Balugu Sangehowu

Moroi ba Wikipedia

Balugu Sangehowu balugu moroi ba nöri Laraga. Öri Laraga, sambua mbalö hada ba Tanö Niha fetahö ba mbanua Yöu. Hiza balugu andrö, ba no nifili zatua mbanua, ba hiza tenga nifili börö wa'omasi ba zisamösa niha, hiza no angetula zato, ba satua mbanua. Sitobali dane-dane wamili tobali balugu andrö ya'ia da'ö simane: niha sangila huku, si so ba faka, ba lawa'ö göi ia nga'ötö mbalugu. Me döfi si dua ngahönö a tölu (2003), Öri luaha laraga no tefili namada Sozaro T Telaumbanua si so ba desa Iraonogeba, tobali Balugu Sangehowu. Bowalou owasa andrö ba tefalua ia ba nomo sebua, omo hada, lafake mbaru sebua, baru hada, bahögönia rai ana'a, ma bala högö (mahkota)fondrege sibaga ondröita ndra balugu meföna, ba fo'omonia mamake aya ana'a ni fatö-fatö ba simanö göi ba högönia ifake rai nandrulo. Ba fatua lö tebörötaigö ngawalö lala halöŵö hada ba wangowasa mbalugu öri laraga, ba si'oföna ua, amada Balugu Sangehowu, la fahea ia ira ono mbanua, ba we amöi ba lewatö zalaŵa hada balugu si'oföna, ba wangandrö howu-howu ena'ö tefahowu'ö halöŵö ba zima'ökhö andrö. Ba mamözi aramba, ba molau Hendri-hendri. Ba si no tehöngö ba Danö Niha, wa na mangowasa niha, ba ngafulu tola göi ba ngaotu nga'eu mbawi mate, ba labe'e wasumangeta fondrege zebua ba nono mbanua. Salawa hada ma balugu andre, niha ni'ata'ufi samakhoi goi-goi nifalua ba lala wa'auri ba gotalua mbanua, ba samatörö huku ba zanawö goi-goinia. Lala nifakhoi zalaŵa hada ma balugu, hewisa lala nitörö nifalua simane na mangowalu, na labe'e nihalö, hewisa golola mbawi, hewisa gafore, ba tanö bö'önia soguna ba wa'auri ba wabanuasa. Ba no hulö sambua fangi'ila niha wa na salaŵa hada atö ia, ba no sa'ae tefaudugö wa ya'ia tobali kafalo desa ba wamareta göi.[1]

Famasindro Gowe[bulö'ö | bulö’ö kode]

Baero wolau banua ma fangowasa, ba dozi salaŵa hada, ma balugu, tumbu ba dödöra ba wangahaogö gowe, nifasindrö ba newali nomo sebua ma omo hada. Gowe andrö sitobali tandra wano manaru'ö banua mbalugu. Ba waö-waö da'a no tefatohu i'otarai khö zatua ofeta ba ndraono irugi ma'ökhö. Ba no lafaigi gara sebua sedöna labali'ö gowe ba ginötö si no numalö ba nuo nidanö sahatö ba nomo hada. Hiza ba wamasindro gowe andrö khöra, ba satua mbanua i tebu gara ma gowe andrö faoma adulo manu, sitobali tandra wa balugu si no la fili tola tobali balugu ma razo sangomasi'ö onombanuania.[2]

Umbu[bulö'ö | bulö’ö kode]

  1. Wignyo,Dian; Triono Bambang(10 Agustus 2003). "Balugu Baru di Ori Laraga". liputan6.com, mufaigi me 22 Baŵa si sara 2021
  2. NiasUtaraKab, Admin(25 Maret 2019). "Malam Pagelaran Seni Dan Budaya Kabupaten Nias Utara Di Pekan Raya Sumatra Utara" Archived 2021-01-29 at the Wayback Machine. NiasUtaraKab.Go.Id, mufaigi me 23 Baŵa si sara 2021